Νευροπαθολογία του οπτικού φλοιού

Συμπόσιο Νευροαισθητικής 2012

Ομιλητής: Μπαλογιάννης Ι. Σταύρος

Ημερομηνία: 29/09/2012

Διάρκεια: 48:34

Εκδήλωση: Διάλογοι Ελλήνων Νευροεπιστημόνων για τη Νευροαισθητική

Διοργανωτής: Ελληνική Εταιρεία Νευροεπιστημών, Ιατρική Σχολή Αθηνών (ΕΚΠΑ)

Χώρος: Ξενοδοχείο Royal Olympic

”Νευροαισθητικη και Νευροπαθολογία”

Μπαλογιάννης Ι. Σταύρος
Ομότιμος Καθηγητής Νευρολογίας, ΑΠΘ, Νευροπαθολόγος

Η όρασις είναι η αίσθησις, η οποία φέρει τον άνθρωπον εις την ευρυτέραν δυνατήν επι- κοινωνίαν με τον αισθητόν κόσμον. Εκ παραλλήλου επιτρέπει αύτη, διά της γραφής και της τέχνης, την διάνοιξιν του απεράντου ορίζοντος της γνώσεως και διαμορφώνει το συναισθηματικόν φάσμα, την συμπεριφοράν και την εσωτερικήν ζωήν του ατόμου περισσότερον των άλλων αισθήσεων. Οι οφθαλμοί αποτελούν το παράθυρον της ψυχής και αι εισερχόμεναι παραστάσεις διαποτίζουν τον εγκέφαλον με πληθώραν πληροφοριών, τας οποίας αναλύει, εκτιμά, επεξεργάζεται, καταγράφει και εναποθέτει εις την μνημονικήν του επιφάνεια εις διάφορον εκάστοτε θέσιν, αναλόγως προς την βαρύτητα αυτών, την προσέγγισιν των προς το γνωσιολογικόν του υπόβαθρον και την συνάφειαν των προς τα διαφέροντα, τας αρχάς, τας επιδιώξεις, τον προγραμματισμόν και την φιλοσοφίαν της ζωής του.

Ο εγκεφαλικός φλοιός και πολλά υποφλοιώδη κέντρα μετέχουν εν εκτάσει εις την επεξεργασίαν της οπτικής πληροφορίας και εις την οργάνωσιν του είδους, του τρόπου και του τύπου της απαντήσεως προς αυτήν. Ο οπτικός φλοιός εις την πληκτραίαν σχισμήν και τον ινιακόν πόλον διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλον εις την αντίληψιν των οπτικών πληροφοριών. Διά των εργασιών των David Hubel και Torstin Wiese, οι οποίοι ετιμήθησαν διά του βραβείου Nobel μετά του Roger Sperry το 1981, κετεδείχθη ότι αι διάφοραι κυτταρικαί ομάδες του οπτικού φλοιού αντιδρούν κατά διαφορετικόν τρόπον εις τα οπτικά ερεθίσματα, εις σημείον

ώστε να παρέχεται η εντύπωσις, ότι έκαστος νευρών του οπτικού φλοιού επιτελεί το ιδικόν του εξειδικευμένον έργον. Αι παθολογικαί οπτικαί διεργασίαι, αι οποίαι εκφράζονται εις το επίπεδον της αντιλήψεως, της αναγνωρίσεως, της μνημονικής εγχαράξεως, της διαμορφώσεως του σκεπτικού υλικού, του συναισθήματος και της αμέσου ή εμμέσου απαντήσεως εις τας προσλαμβανομένας οπτικάς πληροφορίας συνδέονται άλλοτε μεν μετά νευροπαθολογικού τύπου αλλοιώσεων του οπτικού φλοιού άλλοτε δε μετά μεταβολών εις το νευροχημικόν ισοζύγιον των νευρωνικών συνάψεων.
Εις ευρείαν σειράν εγκεφάλων διεπιστώσαμε, τόσον εις το επίπεδον του οπτικού μικροσκοπίου, διά της μεθόδου εμποτισμού των νευρώνων διά αλάτων βαρέων μετάλλων, όσον και εις το επίπεδον της ηλεκτρονικής μικροσκοπήσεως, την ευρείαν διαφοροποίησιν του οπτικού φλοιού του ανθρώπου συναρτήσει της ηλικίας και του φύλου, ιδίως δε συναρτήσει του μορφωτικού επιπέδου και της ενασχολήσεως του ατόμου μετά των εικαστικών τεχνών. Η διαφοροποίησις συνίσταται (α) εις την διαμόρφωσιν του δενδριτικού πεδίου των νευρώνων, (β) εις την πυκνότητα των δενδριτικών ακανθών ανά δενδριτικόν κλάδον, (γ) εις την μορφολογίαν των ακανθών, (δ) εις την πολυμορφίαν των συνάψεων, (δ) εις τον αριθμόν των προσυναπτικών περάτων ανά δενδριτικήν άκανθα και (ε) εις τον αριθμόν των παλινδρόμων αξονικών κλωνίων, τα οποία συμμετέχουν εις την διαμόρφωσιν των νευρωνικών δικτύων και εις την ανάπτυξιν δυνατοτήτων επανενισχύσεως η καταστολής της οπτικής πληροφορίας.

Η ανωτέρω μελέτη συνηγορεί υπέρ της υψηλής εξατομικεύσεως του οπτικού φλοιού συναρτήσει της λειτουργικότητος και του γνωσιολογικού υποβάθρου του ατόμου, και καταδεικνύει τον σημαντικόν ρόλον τον οποίον διαδραματίζει η νευρωνική πλαστικότητος εις το πεδίον της αισθητηριακής αντιλήψεως.

Συμπόσιο Νευροαισθητικής 2012 – Μπαλογιάννης Ι. Σταύρος from Maria Anagnostouli on Vimeo.