| Εισήγηση Ωρολογάς Αναστάσιος στο Διήμερο Διεπιστημονικό Συμπόσιο για την Νευροαισθητική – 29/09/2012 – 30/09/2012 Νευροαισθητική και Νευρολογία ”Νευροαισθητική και Ψυχιατρική” |
Συμπόσιο Νευροαισθητικής 2012
Ομιλητής: Ωρολογάς Αναστάσιος
Ημερομηνία: 29/09/2012
Διάρκεια: 33:35
Εκδήλωση: Διάλογοι Ελλήνων Νευροεπιστημόνων για τη Νευροαισθητική
Διοργανωτής: Ελληνική Εταιρεία Νευροεπιστημών, Ιατρική Σχολή Αθηνών (ΕΚΠΑ)
Χώρος: Ξενοδοχείο Royal Olympic
|
|
ΝΕΥΡΟΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ
«Ζωγραφική και ψυχική νόσος»
Ωρολογάς Αναστάσιος
Καθηγητής Νευρολογίας, Διευθυντής Α’ Νευρολογικής Πανεπιστημιακής Κλινικής,
Π.Γ.Ν.Θ. «Αχέπα»
ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ είναι ένας από τους 10 κλάδους της Φιλοσοφίας (Ηθική, Γνωσιολογία, Μεταφυσική, Επιστημολογία, Λογική, κλπ), που καλύπτουν θεματικά τη σύγχρονη επιστήμη και τέχνη. ΝΕΥΡΟ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ είναι ένας σύγχρονος κλάδος της Αισθητικής και των Νευροεπιστημών που προσπαθεί νευροβιολογικά και νευροψυχολογικά, να ερμηνεύσει την καλλιτεχνική δημιουργία κα την αισθητική απόλαυση ενός έργου τέχνης. ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ είναι ένας από τους 72 κλάδους των Νευροεπιστημών (Νευροβιολογία, Νευροψυχολογία, Νευροκυβερνητική, κλπ,) που προσπαθεί να διαγνώσει και να αν-τιμετωπίσει θεραπευτικά τις ψυχικές παθήσεις του ανθρώπου (σχιζοφρένεια, μανιοκατάθλιψη, αγχώδης νεύρωση, κλπ).
Η φύση της ψυχικής πάθησης θεωρείται από άλλους βιοχημική ή δομική διαταραχή του εγκεφάλου, αλλά υπάρχουν και εκείνοι που αρνούνται τελείως την ύπαρξη της και τη θεωρούν σαν φυσική κατάσταση, που συχνά αναγκάζει το άτομο που νοσεί να αναλάβει το ρόλο του αρρώστου. Η “ ψύχωση” ορίζεται σαν σοβαρή ψυχική νόσος, όπου το συναίσθημα, η σκέψη, η μνήμη, η συμπεριφορά και η επικοινωνία διαταράσσονται σοβαρά ώστε το άτομο χάνει την ικανότητα να αντιμετωπίζει τις απαιτήσεις της καθημερινής ζωής. Τομείς του “εγώ” όπως το ταλέντο, η φαντασία και η δημιουργικότητα σε πολλούς ενεργούς καλλιτέχνες αντιστέκονται στην ψύχωση, ενώ σε άλλους που δεν ήταν καλλιτέχνες πριν, πιθανώς η ψύχωση να δρα ενεργοποιητικά στους τομείς αυτούς και να αρχίσουν να δημιουργούν. Η “εικαστική γλώσσα των ψυχωτικών” δεν έχει διαγνωστική βαρύτητα αλλά μας βοηθάει να καταλάβουμε βαθύτερα τις ανάγκες, τις αγωνίες και τους φόβους που μπορεί να βιώνουν.
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της γλώσσας των ψυχωτικών είναι ο φόβος του κενού, ο φορμαλισμός, (γεωμετρία, συμμετρία, επαναληπτικότητα, κλπ), η συμπύκνωση θεμάτων, η συνέχιση μιας μορφής μέσα σε άλλες, η μη διαφοροποίηση μορφής-φόντου, οι μορφές σε σκιές, εικόνες ακτίνων- X, οι αρνητικές μορφές, οι συμβολισμοί, (σταυροί, αστέρι στο μάγουλο, 3 μάτια, κλπ) το διπλό νόημα μορφών, έλλειψη βάθους, οι άκαμπτες μορφές, το εκφραστικό κενό, κλπ. Το έργο και η”τρέλα” ήταν πάντα δεμένα πιο βαθιά και σε διαφορετικό επίπεδο, με τρόπο παράδοξο, συναντιόνταν ακριβώς στο σημείο όπου το ένα απέκλειε το άλλο, γιατί υπήρχε μια περιοχή όπου η “τρέλα” αρνιόταν το έργο, το αμφισβητούσε, το ματαίωνε ειρωνικά. Ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων εκφράζεται μέσα από την εικαστική δημιουργία. Έχει αποδειχθεί ότι η τέχνη είναι πνευματική τροφή.
Το γνωρίζουν αυτό οι ψυχίατροι, γι αυτό προσπαθούν μέσω της τέχνης να διερευνήσουν τον πρώτιστο αυτόν κόσμο που δεν μοιάζει με τον κοινό κόσμο. Με την τέχνη μπορούμε να εισέλθουμε σε ένα χώρο που δεν εξηγείται με την κοινή λογική. Επιγραμματικά, φαίνεται ότι η αισθητική εμπειρία ανασύρει από ασυνείδητες πηγές, πράγματα που διαφορετικά δεν ενεργοποιούνται.
Η τέχνη μπορεί να είναι υγιής και τότε ακόμη που ο καλλιτέχνης μπορεί να νοσεί.
Βιβλιογραφία
———————-
1. Zeki,Semir, Inner Vision,Oxford University Press, Oxford 1999
2. Peiry, Lucienne, Art Brut: The origins of outsider Art, Flammarion Paris 2001
3. Thevor, M.,Collection de l’ art brut, ed. Skira Lausanne 1976
4. Βασιλειάδης, Π.,Τέχνη και Ψύχωση, Εντός,Εκτός και επί της Ψυχιατρικής, Εκδ. University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2002
5. Παπαδημητρίου, Γ.Ν., Ταλέντο και Τέχνη – Αισθητικά και συναφή ψυχιατρικά μελετήματα, Β έκδοση, Επικαιρότητα Αθήνα, ΙSBN 978-960-205328-7
6. Ωρολογάς, Α. art therapy, www.MSgoesArtistic.gr
